Prof.Dr. Mustafa İnan
Mustafa İnan, 24 Ağustos 1911 tarihinde Adana’da dünyaya geldi. Kurtuluş Savaşı’nın başlamasıyla yaşanan Fransız işgali sonucunda, ailesi ile birlikte iki buçuk yıl kalacakları Konya’ya göç etti. Mustafa İnan orada Şehit Muhtar Bey Mektebi’ne gönderildi. Kurtuluş Savaşı bittikten sonra döndükleri Adana’da ilkokulu ve ortaokulu bitirdikten sonra son sınıfta “leyli meccani” (parasız yatılı) sınavını kazanarak liseyi Adana’da yatılı okudu. Yatılı okuldaki lakabı “Riyaziyeci Mustafa” olan İnan 1931 yılında yatılı okulu birincilikle bitirdi.
Ailesinin maddi durumunun kötü olmasından dolayı hayata hemen atılmak için kaydolduğu Fen Fakültesi’nden, üniversite hocası olma niyetiyle kaydını geri alıp, Mühendis Mektebi’ne (şimdiki İTÜ) birincilikle girdi. Mühendis Mektebi’ni pekiyi derece ile birinci bitirdi ve doktora için devlet bursuyla İsviçre Zürih’teki Eidgenössische Technische Hochschule’ye (ETH) gönderildi. Orada “Brendel kirişleri” konusunda çalıştı ve “Brendel tipi beton köprülerin fotoelastisitesi”ni araştırdı. Fotoelastisite alanında araştırma yapan ilk Türk bilim insanı olarak kabul edilen İnan 1941 yılında doktor unvanını aldı. “Kayma Merkezi” başlıklı ilk makalesi 1943’te yayımlandı.
İnan, 1944’te ismi “İstanbul Teknik Üniversitesi” olarak değiştirilen Yüksek Mühendis Mektebi’nde teknik mekanik ve mukavemet muallim muavinliğine tayin edildi ve 1945’te profesör oldu. 1948 yılında kurulan Türk Matematik Derneği’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. 1950’li yıllarda İTÜ’de Fotoelastisite Laboratuvarı’nı kurdu, aynı kurumda Teknik Mekanik ve Genel Mukavemet Kürsüsü başkanı (1946–1954), İnşaat Fakültesi dekanı (1954–1956) ve Rektör (1957–1959) olarak hizmet verdi. Zamanının en genç dekanı ve en genç rektörü oldu. Yöneticilikteki başarısı, 1957’de İtalyan hükûmetinin iyi yöneticilere verdiği “Grand Ufficale” ünvanı ile ödüllendirildi. Teknik eğitim müsteşarı ve daha sonra da bayındırlık bakanı olması için kendisine yapılan teklifleri hocalık yapmaktan vazgeçemediği için kabul etmedi. Prof. Dr. Mustafa İnan, 1963’te Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu’nun (TÜBİTAK) kanunu çıkarıldıktan sonra oluşturulan bilim kurulunda, vefatına kadar görev aldı.
1959–1964 yılları arasında, ilk yapay uyduların yeni yeni fırlatıldığı yıllarda “Suni Peyklerin Yörünge Hesaplarına Dair Bazı Sonuçlar” isimli makalesiyle başlayarak, birçok makale yayınladı. 1961 yılında “Taşıma Matrisi” (Carry-over Matrix) kavramını “Elasto-Mekanikte İntikal Matrisi” isimli makalesiyle tanımlayarak dünyada taşıma matrisi probleminde çalışma yapan ilk bilim insanlarından oldu. Bu konuda İTÜ İnşaat Fakültesi’nde çeşitli dersler ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde konferanslar verdi.
Daha ilkokul sıralarından başlayarak edebiyatla yakından ilgilenen, küçük yaştan itibaren divan edebiyatı şairlerinin şiirlerini ezberleyen, başta Türkçe olmak üzere Farsça, Musevice, Yunanca, Arapça kelimeler ve anlamları üzerine çalışmalar yapan Mustafa İnan’ın “Dil ve Matematik” isimli bir makalesi mevcuttur.
Mustafa İnan, ABD, İsviçre ve Almanya’da bilimsel ve mesleki inceleme için 1 Eylül 1967 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere altı ay süreyle görevlendirilmişti. Fakat nükseden ve Türkiye’de tanı konulamamış hastalığının tedavisi için gittiği Freiburg’daki hastanede 5 Ağustos 1967 tarihinde sabaha karşı vefat etti. Mustafa İnan’ın cenazesi, 10 Ağustos 1967 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Taşkışla binasında yapılan törenin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Vefatından dört sene sonra TÜBİTAK Bilim Kurulu, 9 Ağustos gün ve 134 sayılı toplantısında Mustafa İnan’a 1971 TÜBİTAK Hizmet Ödülü vermeyi kararlaştırdı. Ayrıca İTÜ Merkez Kütüphanesi’ne ve İstanbul-Ankara otoyolundaki bir viyadüğe adı verildi.
*Bu biyografi Türk Matematik Derneği’nin 75. yılı münasebetiyle hazırlanan “TMD 75 Yılın Ardından” kitapçığı için yönetim kurulu üyemiz Özkan Değer tarafından derlenmiştir.